Nadutost i metabolički poremećaji goveda

Nadun buraga je stanje u kojem dolazi do prekomernog nakupljanja gasova u buragu u obliku penušavog sadržaja ili u obliku slobodnog gasa pri čemu dolazi do istezanja zida buraga.

Uzroci koji dovode do naduna buraga mogu biti primarni i sekundarni. Primarni uzroci su:

Nadun buraga je stanje u kojem dolazi do prekomernog nakupljanja gasova u buragu u obliku penušavog sadržaja ili u obliku slobodnog gasa pri čemu dolazi do istezanja zida buraga.

Uzroci koji dovode do naduna buraga mogu biti primarni i sekundarni. Primarni uzroci su:

 - ispaša životinja u rano proleće, leto i početkom jeseni kada su pašnjaci bujni, vlažni i kada lišće sadrži velike količine solubilnih belančevina
- nagli prelaz sa zimske ishrane na pašu
- ispaša mladom travom koja je bogata belančevinama i leguminozama pre cvetanja
- ishrana repicom, graškom, pasuljom, sitno mlevenim žitaricama i leguminozama u prevelikoj količini
- ishrana koncentratima sa malim udelom kabaste hrane
- ishrana na pašnjacima koji se preterano đubre urejom
- prekomerna ishrana koncentratima i davanje lucerkinog sena
- davanje hrane koja sadrži veću količinu lako svarljivih ugljenih hidrata
- napajanje stoke neposredno pre i posle ispaše
- davanje sveže pokošene trave i sveže isklijalog zrnevlja
- nagli prelazak sa ishrane mlekom na ishranu kabastim hranivima kod teladi

Sekundarni nadun je posledica onemogućenog podrigivanja i odstranjivanja gasa. Nastaje usled raznih oboljenja organa za varenje i drugih bolesti.

Nemogućnost izbacivanja gasova dovodi do proširenja zida buraga zbog čega nastaje tzv. atonija buraga koja dodatno onemogućava podrigivanje. Prošireni burag kod naduna vrši pritisak na dijafragmu, jednjak i dovodi do sprečavanja refleksa podrigivanja. Zbog povećanog pritiska na dijafragmu i grudnu duplju otežano je disanje i protok krvi.

Najveća opasnost kod naduna nastaje zbog poremećenog disanja i krvotoka jer može doći do ugušenja.

Dijagnoza se postavlja na osnovu anamneze (podaci o ishrani) i na osnovu kliničke slike. Sondiranjem se može razlikovati penušavi nadun od naduna slobodnim gasom.

Terapija se određuje na osnovu vrste naduna (penušavi ili slobodnim gasom) i težine slučaja. Ukoliko je životinji ugrožen život (teško disanje na usta, izbačen jezik i dr.) lečenje je hitno, inače dolazi do brzog uginuća. Najpre se životinji ukine hrana koja je izazvala nadun.
Ukoliko je životinja jako naduvena, teško diše sa isplaženim jezikom i nema mogućnosti za sondiranje ili je u pitanju penušavi nadun, vrši se ruminotomija ili se životinja šalje na klanje.

Ruminotomija: oštrim nožem se napravi rez na koži i buragu dužine 10 do 20 cm. Rez je iznad središta gladne jame. Odstranjivanjem sadržaja dolazi do naglog olakšanja. 

U slučaju jakog naduna slobodnim gasom, ako je slučaj jako hitan i sondiranje nemoguće, potrebno je izvesti bušenje buraga.

Kod lakših slučajeva, pored osnovne terapije, daju se lekovi koji deluju na srce, krvotok i disanje. Potrebno je obnoviti floru buraga i dati sredstva za stimulaciju motorike buraga.

Terapija hroničnog naduna podrazumeva uklanjanje uzroka koji dovodi do naduna.

Najefikasnija preventiva ove bolesti je pravilna i kvalitetna ishrana, kojoj doprinose i proizvodi iz ponude ISV-a. (Više detalja u rubrici Govedarstvo na sajtu www.isv.rs).

(Izvor: Veterina.info)